رزین پرولایت که به آن رزین تبادل یونی نیز گفته می شود، با انجام تبادل یونی و جایگزینی یون ها، یون هایی که باعث سختی آب می شوند را حذف می کند و آب را به اصطلاح، نرم می کند. سختی آب به دلیل وجود کربنات ها و بی کربنات ها ایجاد می شود و باعث گرفتگی لوله ها و رسوب گرفتگی تجهیزات میگردد. مواد ته نشین شده درون سماور و کتری، سختی آب از نوع موقت می باشد. امروزه به جای استفاده از زئولیت های طبیعی یا مصنوعی از رزین پرولایت به دلیل انعطاف پذیرتر بودن آن استفاده می شود. از مهم ترین مزایا و ویژگی های رزین تبادل یونی می توان به احیاء پذیر بودن آن، داشتن مقاومت بسیار بالا، حل نشدن در آب و مقرون به صرفه و اقتصادی بودن آن اشاره کرد.
سختی آب که به 2 نوع سختی موقت و سختی دائم تقسیم می شود، با نماد اختصاری TH نشان داده می شود و مقدار آن براساس ppm اندازه گیری می گردد. سختی موقت آب با کمی حرارت از بین می رود و آب سخت به آب نرم تبدیل می شود. سختی دائم آب با حرارت از بین نمی رود زیرا پیوند بین ترکیبات و عناصر آن بسیار قوی است و حرارت برای از بین بردن پیوند بین آنها کافی نیست. برای از بین بردن این نوع سختی باید از دستگاه سختی گیر رزینی استفاده کرد.
رزین های تبادل یونی به 3 دسته تقسیم می شوند که عبارتند از:
رزین کاتیونی
رزین کاتیونی دارای بار مثبت می باشد و آلودگی های یونی دارای بار مثبت در آب را از بین می برد. رزین های کاتیونی سختی موقت آب را خیلی خوب از بین می برند و باعث نرم شدن آب می شوند. رزین کاتیونی، خود دارای 2 نوع می باشد: رزین کاتیونی اسیدی قوی و رزین کاتیونی اسیدی ضعیف.
رزین کاتیونی اسیدی قوی می تواند تمام کاتیون های موجود در آب را به صورت سدیمی حذف کند و یون های فلزی را با سدیم تعویض می کند. رزین کاتیونی اسیدی ضعیف به جای سولفوریک، دارای گروه فعال کربوکسیلیک می باشد. گروه فعال کربوکسیلیک مانند اسیدهای آلی ضعیف، در محیط اسید یونیزه نمی شوند اما در محیط قلیایی یونیزه می شوند و می توانند یون متحرک خود را تعویض کنند. عمر مفید رزین کاتیونی حدودا 5 الی 10 سال می باشد، البته اگر از آن به درستی و طبق اصول استفاده کنید و آن را به موقع احیاء نمایید.
رزین آنیونی
رزین آنیونی دارای بار منفی می باشد و خاصیت جذب یون ها را دارد. این رزین با جایگزینی یون های منفی، باعث حذف سختی آب و نرم شدن آن می شود. رزین آنیونی، خود دارای 2 نوع می باشد: رزین آنیونی بازی قوی و رزین آنیونی بازی ضعیف. رزین آنیونی بازی قوی قادر است تمام آنیون های موجود در آب را جذب کند. برای احیای رزین های آنیونی قوی، باید از یک باز قوی مانند سود استفاده نمود. رزین آنیونی بازی ضعیف دقیقا مانند رزین کاتیونی اسیدی ضعیف عمل می کند و اسیدهای معدنی را حذف می نماید اما قادر به حذف اسیدهای ضعیف مثل اسید کربنیک نیست. عمر مفید رزین آنیونی، در صورت استفاده درست و احیای اصولی، حدودا 4 الی 6 سال می باشد.
رزین میکس بد
رزین میکس بد از ترکیب و مخلوط شدن دو نوع رزین کاتیونی و رزین آنیونی با یکدیگر، تولید می شود. این ترکیب با کیفیت فوق بالایی انجام می شود و رزین تولید شده نهایی، برای به دست آوردن آب با خلوص بالا مورد استفاده قرار می گیرد. رزین میکس بد از 40 درصد رزین کاتیونی قوی و 60 درصد رزین آنیونی قوی تشکیل شده است.
- سیستم تصفیه آب و فاضلاب
- دستگاه های تصفیه آب صنعتی و خانگی
- تجهیزات گرمایشی
- فیلتراسیون بیودیزل
- قند زدایی
- حذف رسوبات آب
و...
رزین پرولایت بعد از مدتی استفاده، به اصطلاح اشباع می شود و دیگر قادر به انجام تبادل یونی نمی باشد. در این حالت و برای استفاده مجدد از رزین، باید آن را احیا کنید. برای شارژ مجدد و احیای رزین باید از محلول آب و نمک استفاده کنید. محلول آب و نمک برای احیای رزین پرولایت معمولا باید بین ۵۰ تا ۱۵۰ گرم در لیتر باشد. شما باید با استفاده از عمل بک واش، محلول آب و نمک را به داخل مخزن سختی گیر هدایت کنید. بعد از چندین بار انجام این کار، رزین دوباره احیا می شود و توانایی تبادل یونی و نرم کردن آب را پیدا می کند. در عمل بک واش، محلول آب و نمک از زیر مخزن استوانه ای دستگاه وارد می شود و با گذشت از صفحات مشبک، به رزین پرولایت می رسد.
رزین پرولایت یکی از بهترین و متداول ترین رزین های پرولایت موجود در بازار ایران می باشد که توسط شرکت پرولایت انگلیس (Purelite) تولید می شود. این شرکت هر 3 نوع رزین کاتیونی، آنیونی و میکس بد را تولید می کند و محصولات تولیدی آن از کیفیت بسیار بالایی برخوردار هستند. رزین های کاتیونی و آنیونی پرولایت در بسته های 25 لیتری و رزین میکس بد پرولایت در بسته های 1 لیتری، 5 لیتری و 25 لیتری موجود است و به بازار عرضه می شود.
رزین پرولایت با استفاده از تبادل یونی، یون های کلسیم و منیزیم موجود در آب سخت را جذب می کند و به جای آنها، یون سدیم را وارد آب می نماید. رزین پرولایت کیفیت بالایی دارد، راندمان کاری را افزایش می دهد، میزان رسوب گذاری روی سطوح و داخل تجهیزات را به طور چشمگیری کاهش می دهد.
قیمت رزین پرولایت براساس نوع، کیفیت، ظرفیت، وارداتی بودن، اصل یا غیر اصل بودن، برند و شرکت تولید کننده آن تعیین می شود. به طور کلی قیمت رزین سختی گیر اصل و دارای کیفیت بالا گران تر است زیرا رزین دارای کیفیت، مقاوم تر می باشد و در نتیجه عمر بالاتر و طولانی تری دارد. هنگام خرید به تاریخ تولید و تاریخ انقضای رزین نیز دقت کنید زیرا رزین های پرولایت استاندارد و اصل دارای تاریخ تولید و انقضا هستند و این تاریخ ها روی بسته بندی آنها چاپ شده است.